در گفت و گو با مدیر کل دفتر همکاری‌های فراسازمانی، ارتباط با صنعت و دانشگاه مطرح شد
وام از محل وجوه اداره شده؛ عینی‌سازی جایگاه نیروی متخصص، ایجاد اشتغال و سهولت در اعطا
نیروی انسانی که پیش از این جزو مغفول‌ترین منابع سرمایه‌ای کسب و کارها به شمار می‌رفت، به همت سازمان فناوری اطلاعات ایران و در راستای عینی سازی شاخص‌ها،جزو اصلی‌ترین عوامل چگونگی تخصیص وام قرار گرفت.
اندکی غیرمنتظره به نظر می‌رسد، اما واقعی است. نیروی انسانی که پیش از این جزو مغفول‌ترین منابع سرمایه‌ای کسب و کارها به شمار می‌رفت در رویکرد به نسبت تازه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و به همت سازمان فناوری اطلاعات ایران در راستای عینی سازی شاخص‌ها، جزو اصلی‌ترین عوامل چگونگی تخصیص وام قرار گرفت: وامی که نام آن تسهیلات وجوه اداره شده و ابزارش ایران کارفاست.
- عینی‌سازی شاخص‌ها
به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان فناوری اطلاعات ایران، دکتر فرهاد سنجری فرد، مدیر کل دفتر همکاری‌های فراسازمانی، ارتباط با صنعت و دانشگاه که به نوعی بخشی از اجرایی‌ترین بازوی اعطای تسهیلات به کسب و کارها در معاونت سیاستگذاری و اعتباربخشی فناوری اطلاعات را در شرایطی که کرونا بیش از هر زمان دیگری بر حیات اقتصادی آنها تاثیر گذاشته است، به عهده دارد طی گفت و گویی به تشریح جزییات این مهم پرداخت. به گفته وی مهرماه سال گذشته بود که به دستور وزیر ICT دبیرخانه تسهیلات وجوه اداره شده به سازمان فناوری اطلاعات انتقال یافت. بعد از انتقال این دبیرخانه و بر اساس آیین‌نامه اجرایی بند ب تبصره 18 ماده واحده قانون بودجه، ضوابط اجرایی پذیرش طرح ها مورد آماده سازی قرار گرفت و سپس برای سازمان برنامه و بودجه کشور ارسال شد و پس از تصویب، رسما دبیرخانه تسهیلات وجوه اداره شده در سازمان فناوری اطلاعات آغاز به کار کرد.
در گام نخست، بر اساس ضوابط اجرایی پذیرش طرح ها، تدوین دستورالعمل‌های لازم که بر اساس آن شرکت ها بتوانند درخواست خود را ارایه نمایند و ساز و کار ارزیابی و اعطای وام انجام شود در دستور کار قرار گرفت. بر این اساس 10 دستورالعمل و دو الحاقیه طراحی شد و شکل گرفت که ویژگی اصلی این دستورالعمل ها این بود که ما بر اساس شاخص های واقعی این دستورالعمل ها را طراحی کردیم. به طوری که پیش از این چنین بود که متقاضی دریافت تسهیلات، اقدام به ارایه یک طرح تجاری (Business plan) می‌نمود که پس از انجام امور کارشناسی که در گاهی موارد نیز مغلوب نظرات سلیقه‌ای می‌شد، وام درخواستی اعطا یا لغو و در نهایت باعث بروز مشکلاتی می‌شد. اما با عینی شدن شخص‌ها، شرایط اعطای تسهیلات بر اساس نوع درخواست متقاضی به شاخص‌هایی همچون تعداد نصب، تعداد نیروی انسانی بکار گرفته شده؛ میزان فروش و درامد کسب و کار و غیره تغییر یافت، که برای کسب و کارهای نوپا(شرکت‌هایی که بر اساس آیین نامه نوآفرین زیر سه سال سابقه تاسیس دارند) بازپرداخت چهار ساله با سود 5 درصد و برای شرکت‌های غیر نوپا با سود 9 درصد در نظر گرفته شده است. ابزار درخواست این وام، سامانه ایران کارفا به نشانی www.irankarfa.ir که متقاضیان به صورت الکترونیکی می‌توانند درخواست‌های خود را ثبت نمایند و طی بازه زمانی 30 روزه از رد یا تایید درخواست خود باخبر شوند.
- وام بوم‌واره
مدیر کل دفتر همکاری‌های فراسازمانی، ارتباط با صنعت و دانشگاه به الحاقیه دیگر با عنوان بوم‌واره اشاره کرد و در تشریح جزییات آن گفت، شرکت های بزرگی در سامانه ایران نو آفرین (www.irannoafarin.ir) وجود دارند که خدمات خود را مانند خدمات ابری، ، کیف پول الکترونیکی ، خدمات حسابداری، خدمات حقوقی، فضای ابری، ذخیره سازی و غیره به صورت شش ماه رایگان و شش ماه نیم بها به شرکت های نوپا و یا استارت‌اپ ها ارایه می دهند. ما در ازای خدماتی که این شرکت‌ها متعهد می شوند به استارت اپ‌ها ارایه دهند، وام وجوه اداره شده پنج درصدی ارایه می دهیم. تا کنون تسهیلات 10 شرکت مصوب شده و مابقی نیز پس از انجام ارزیابی‌های لازم به منظور اخذ تسهیلات به بانک معرفی می شوند. در این میان، منظور از کسب و کارهای نوپا، شرکت‌هایی با سابقه کاری کمتر از سه سال، سرمایه ثبتی 250 تومان و فروش 500 میلیون تومان در سال هستند.
- دو همکاری موفق
معاونت سیاستگذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات ایران، همکاری‌هایی با خارج از مجموعه خود داشته که در راستای حمایت از بخش خصوصی بوده است. دکتر سنجری، همکاری‌های انجام شده در این خصوص را در راستای انعقاد دو همکاری برای ما چنین بیان داشت: طی قرارداد عاملیتی که با صندوق کارآفرینی امید بستیم، همکاری ما به صورت اهرمی است. به این معنی که صندوق امید تعهد کرده است به ازای یک واحد پول، دو واحد پول بگذارد. این صندوق که زیرمجموعه ریاست جمهوری است، طی قراردادی عملیاتی که 60 میلیارد تومان اعتبار دارد و از این مبلغ 20 میلیارد سهم وزارت ارتباطات و 40 میلیارد سهم صندوق است به دو شیوه نامه سرمایه در گردش و شرکت های نوپا دارای قابلیت اعطای تسهیلات است که پس از ابلاغ وزیر، کار خود را آغاز می‌کند. میزان سود تسهیلات پرداختی از محل توافق‌نامه با صندوق امید، برای شرکت های نوپا 4/33 است و برای غیر نوپا 5/77 درصد در نظر گرفته شده است. البته توافق‌نامه‌ای از سال 94 با صندوق امید وجود داشت که از زمان انتقال دبیرخانه به سازمان تا کنون 20 شرکت حایز شریط دریافت وام شناخته شده‌اند.
همکاری بعدی متعلق به صندوق نوآوری و شکوفایی است که در دوقسمت در حال انجام است. اول، وام کرونا که به شرکت‌هایی که درخواست آنها بالای دو میلیارد تومان است بازمی‌گردد. در این زمینه می‌توان به ارزیابی اولیه 22 شرکت اشاره کرد که چهار شرکت موفق به اخذ وام شده اند. دوم مقرر شد که برای توسعه شبکه ملی اطلاعات و حمایت ار تولیدات داخلی، تسهیلات از محل لیزینگ دانش بنیان صندوق در چهار حوزه تولید مودم، تولید تلفن همراه، تجهیزات اکتیو مراکز داده و تولید محتوی بومی اعطا گردد. در این راستا با توجه به اولویت‌های وزارت ICT، هماهنگی لازم در فاز اول برای اعطا تسهیلات جهت تولید مودم VDSL و ONT صورت پذیرفت و در قدم اول شرکت مخابرات ایران جهت خرید محصولات تولیدکنندگان داخلی اعلام آمادگی کرده است. در فاز دوم هماهنگی لازم جهت اعطا تسهیلات فوق به تولیدگنندگان موبایل در حال انجام است.
- تسهیل‌گری تضامین
دکتر سنجری در خصوص حوزه اعطای تسهیلات به نکاتی اشاره کرد که شاید پیش از این کمتر به آن پرداخته شده بود. وی پیشنهاد داد که تیم‌های نوپا بهتر است به سمت جذب سرمایه گذاری خطرپذیر حرکت کنند و پس از عبور از دره مرگ شرکت‌های نوپا و رسمی شدن(ثبت شرکت و رسیدن به درامد) به سمت اخذ وام حرکت نمایند. چه بسا ساز و کار اعطای وام از محل وجوه اداره شده به گونه‌ای طراحی شده است که به شرکت‌ها تا یک سال فرصت تنفس داده می‌شود و پس از آن بازپرداخت 36 تا 48 ماهه برای آنها در نظر گرفته می‌شود و با پیش‌بینی نرخ سود پنج درصد، بروز مشکل در بازپرداخت اندکی بعید به نظر می‌رسد. وی هم‌چنین به تدابیر اندیشیده شده در خصوص تضامین وام به عنوان یک اصل کلیدی اشاره کرد و افزود، بر اساس مطالعاتی که انجام دادیم، شرکت های کوچک قادر به تامین تضامین نبودند و از طرفی هدف ما حمایت از شرکت‌های استارت‌اپی بود. لذا طی تمهیدات اندیشیده شده مقرر شد که تضامین برای شرکت هایی که مبلغ وام درخواستی آنها کمتر از 300 میلیون تومان است با یک فقره چک یا سفته که دو نفر پشت آن را امضا نمایند مورد قبول واقع شود.
طبق آخرین آمار به دست آمده از بهمن ماه 1398 تا کنون که ضوابط اجرایی اعطای تسهیلات ابلاغ شده است، تسهیلات حدود 140 شرکت مصوب و درخواست 40 شرکت نیز در حال ارزیابی می باشد.
نویسنده: پریسا خسروداد
